Việc xác định “tiền án” và “tiền sự” của bị can, bị cáo có ý nghĩa rất quan trọng, là căn cứ quyết định đến việc định tội, định khung. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có văn bản pháp luật đang có hiệu lực xác định thế nào là “tiền án”, “tiền sự”, mặc dù, hai thuật ngữ này được đề cập và ghi nhận trong các văn bản tố tụng như lý lịch cá nhân, lý lịch bị can, cáo trạng.
Sau đây HTM & Partner xin được tư vấn cho Quý Khách hàng về “Phân biệt tiền án, tiền sự và thời hạn xóa tiền án, tiền sự”:
1. CƠ SỞ PHÁP LÝ
– Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
– Nghị quyết 01-HĐTP 18/10/1990.
– Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012.
2. NỘI DUNG
2.1. Tiền án là gì? Tiền sự là gì?
Trong Bộ luật Hình sự, hiện nay không quy định cụ thể về khái niệm tiền án (hay còn gọi là án tích) và tiền sự. Tuy nhiên, theo chúng tôi, tham khảo vào điểm b khoản 2 Mục II tại Nghị quyết 01/HĐTP của Hội đồng thẩm phán phán Tòa án Nhân dân tối cao ngày 18/10/1990 (hết hiệu lực) có quy định gián tiếp về tiền án, tiền sự:
“b) Người đã được xóa án thì không coi là có tiền án. Người đã được xóa kỷ luật, xóa việc xử phạt vi phạm hành chính (tức là đã được coi như chưa bị kỷ luật, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính) thì không coi là có tiền sự. Đối với các quyết định xử lý của cơ quan, đoàn thể, tổ chức xã hội mà pháp luật chưa quy định thời hạn để được coi như chưa bị xử lý, nếu tính từ ngày ra quyết định xử lý đến ngày phạm tội đã quá 01 năm, thì không coi là có tiền sự nữa. Đối với các quyết định xử lý của cơ quan, đoàn thể, tổ chức xã hội mà pháp luật chưa quy định thời hạn để được coi như chưa bị xử lý, nếu tính từ ngày ra quyết định xử lý đến ngày phạm tội đã quá 01 năm, thì không coi là tiền sự nữa”.
Từ đó, chúng tôi đưa ra khái niệm như sau:
– Tiền án (hay còn gọi là án tích): là tình trạng của một người đã bị kết án (hình sự) và thi hành hình phạt mà chưa được xóa án tích, trừ những trường hợp không được xem là có án tích. Sau khi thi hành bản án hình sự một thời gian nhất định, tùy từng trường hợp thì người bị kết án được mặc nhiên xóa án tích hoặc được tòa án cấp chứng nhận xóa án tích.
Lưu ý: Theo khoản 2 Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015, các trường hợp được xem là người không án tích là người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích:
- Ít nghiêm trọng: khung tối đa tù đến 3 năm.
- Nghiêm trọng: khung tù từ trên 3 đến 7 năm.
- Được miễn hình phạt (vẫn xem là phạm tội).
– Tiền sự: là tình trạng một người đã bị kỷ luật hành chính, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm nhưng chưa đến mức xử lý hình sự, mà chưa được xóa kỷ luật, chưa được xóa việc xử phạt hành chính. Nói cách khác, tiền sự được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hành chính.
2.2 Phân biệt tiền án, tiền sự:
|
Tiền án |
Tiền sự |
|
| Căn cứ pháp lý | Bộ luật Hình sự 2015 | Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 |
| Loại trách nhiệm pháp lý | Trách nhiệm hình sự và áp dụng hình phạt theo quy định của Bộ luật Hình sự. | Trách nhiệm hành chính |
| Mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật | Nghiêm trọng, trở thành Tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự. | Ít nghiêm trọng hơn, chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. |
| Hậu quả sau khi được xóa tiền án/ tiền sự | – Người được xóa tiền án coi như chưa bị kết án;
– Không bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự khi phạm tội mới; – Không bị áp dụng tiền án vào tình tiết định tội, định khung, lượng hình đối với một số tội phạm theo quy định BLHS 2015; |
– Được coi là chưa bị xử phạt hành chính và khi được coi như chưa bị xử phạt vi phạm hành chính thì đương sự sẽ không bị coi là đã bị xử phạt vi phạm hành chính, vì vậy không bị tính là tình tiết tăng nặng khi vi phạm hành chính lần tiếp theo. |
2.3. Thời hạn xóa tiền án, tiền sự
Tiền án/tiền sự là đặc điểm xấu về nhân thân của người hoặc pháp nhân thương mại bị kết án/xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng hình phạt được ghi và lưu lại trong lý lịch tư pháp trong thời gian luật định. Tiền án/tiền sự không phải là đặc điểm về nhân thân có tính vĩnh viễn. Sau một thời gia và kèm theo điều kiện cụ thể theo quy định của pháp luật, tiền án/tiền sự sẽ được đương nhiên hoặc được xóa theo quy định của Tòa án.
– Thời hạn xóa tiền án sẽ căn cứ vào hình phạt chính đã tuyên, căn cứ vào Điều 70, 71, 72 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định 03 trường hợp xóa án tích bao gồm:
+ Đương nhiên được xóa án tích;
+ Xóa án tích theo quyết định của tòa án;
+ Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt: Trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị, thì tòa án quyết định việc xóa án tích nếu người đó đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định.
Lưu ý: Nếu như hình phạt bổ sung cho người bị kết án đang chấp hành theo bản án là hình phạt bị quản thúc, quản chế; bị cấm cư trú; cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc cấm hành nghề hoặc công việc nhất định hoặc tước một số quyền công dân đồng thời thời hạn để người bị kết án chấp hành hình phạt bổ sung này còn kéo dài hơn thời hạn thử thách để được xóa án tích đối với hình phạt theo quy định tại Điều 70 Bộ luật hình sự năm 2015 thì thời hạn thử thách để xóa án tích, tức thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết từ thời điểm chấp hành xong hình phạt bổ sung này.
– Thời hạn xóa tiền sự, căn cứ vào Điều 7 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định về thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính đối với cá nhân, tổ chức như sau:
+ 06 tháng, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt cảnh cáo mà không tái phạm;
+ 01 năm, kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác mà không tái phạm;
+ Từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm.
Ngoài ra đối với Cá nhân bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, thời hạn được coi là chưa bị xử ký hành chính như sau:
+ 02 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm;
+ 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm.
– Lưu ý: Bên cạnh đó, việc có tiền án, tiền sự còn là căn cứ để xác định một người có được hưởng án treo hay không? Theo đó, người phạm tội có thể xem xét được hưởng án treo nếu đáp ứng đủ các điều kiện tại Nghị quyết 02/2018 NQ-HĐTP trong đó điều kiện về nhân thân tốt đặc biệt quan trọng. Khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 02/2018 NQ-HĐTP quy định là có nhân thân tốt nếu đã được xóa tiền án hoặc xóa tiền sự ít nhất được 6 tháng và đáp ứng đủ các điều kiện khác thì có thể xem xét được hưởng án treo.
Trên đây là phần trình bày của HTM & PARTNER về: PHÂN BIỆT TIỀN ÁN, TIỀN SỰ VÀ THỜI HẠN XÓA TIỀN ÁN, TIỀN SỰ.
Quý khách có nhu cầu Tư vấn pháp luật – Dân sự – Hình sự – Hành chính, xin quý khách vui lòng liên hệ:
LUẬT SƯ TƯ VẤN TRỰC TIẾP: 0989. 111. 863
Phụ trách nội dung:ThS. LS. TRẦN VĂN HUY – Luật sư điều hành HTM & PARTNER
Địa chỉ: Số 70, Ngõ 203, Đường Hoàng Quốc Việt, Phường Nghĩa Tân, Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.
Website: https://luathtm.vn/
Email: Luathtm.vn@gmail.com
Fanpage: https://www.facebook.com/luathtm/
Zalo liên hệ Luật sư: 0989. 111. 863
Mã QR Zalo Luật sư:
Bạn có thể tham khảo thêm các bài viết tại đây:
- https://tintuc.luathtm.vn/an-treo-dieu-kien-de-duoc-huong-an-treo-theo-blhs-2015
- https://tintuc.luathtm.vn/khoi-kien-vu-an-hanh-chinh-2030.html
- https://tintuc.luathtm.vn/khoi-kien-vu-an-tranh-chap-dat-dai-2230.html
- https://tintuc.luathtm.vn/cac-hinh-phat-theo-quy-dinh-cua-blhs-2015-2273.html
- https://tintuc.luathtm.vn/mien-trach-nhiem-hinh-su-theo-blhs-2015-2268.html