KHÁNG CÁO THEO THỦ TỤC PHÚC THẨM CỦA LUẬT TTHC
KHÁNG CÁO THEO THỦ TỤC PHÚC THẨM CỦA LUẬT TTHC
Trong tố tụng hành chính, kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là nội dung không thể thiếu và có nhiều ý nghĩa quan trọng. Nếu các quy định của Luật Tố tụng Hành chính về nội dung này là cụ thể, rõ ràng và toàn diện sẽ tạo điều kiện để đương sự thực hiện chính xác quyền kháng cáo phúc thẩm, bảo đảm kịp thời các quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Về phía Tòa án, các quy định đầy đủ, rõ ràng, minh thị và thấu triệt của Luật Tố tụng Hành chính về kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Tòa án xác định chính xác các kháng cáo hợp lệ, từ đó tiến hành thụ lý phúc thẩm đúng luật, loại trừ các sai sót, lúng túng, vướng mắc trong công tác thụ lý, bảo đảm chất lượng xét xử phúc thẩm, bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Sau đây HTM & Partner xin được bình luận về ” KHÁNG CÁO THEO THỦ TỤC PHÚC THẨM CỦA LUẬT TTHC”:
1. Căn Cứ Pháp Lý
- Luật Tố tụng Hành chính năm 2015.
- Nghị quyết 02/2017/NQ-HĐTP.
- Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015
2. Nội Dung Bình Luận
2.1 Các vấn đề cơ bản
Kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là hành vi tố tụng của đương sự yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại bản án, quyết định chưa có hiệu lực của Tòa án cấp sơ thẩm nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Xét về góc độ pháp lý, Luật Tố tụng Hành chính quy định về kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm tại các Điều 203 đến Điều 210, 218. Theo đó, Luật Tố tụng Hành chính đề cập các nội dung sau:
Thứ nhất, về chủ thể có quyền kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm:
Điều 204 Luật Tố tụng Hành chính quy định, chủ thể có quyền kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự. Trong đó, đương sự bao gồm người khởi kiện, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Người đại diện hợp pháp của đương sự bao gồm người đại diên theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền.
Như vậy, không phải tất cả người tham gia Tố tụng Hành chính đều có quyền kháng cáo mà chỉ có đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự mới có quyền kháng cáo. Quy định này đã giới hạn chủ thể có quyền kháng cáo bảo đảm việc kháng cáo không rơi vào tình trạng tràn lan và đồng thời giúp cho hoạt động tiếp nhận, thụ lý kháng cáo của Tòa án không quá tải, bảo đảm được chất lượng thụ lý xét xử phúc thẩm vụ án hành chính .
Thứ hai, về đối tượng của kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm:
Hiện tại, Điều 203, Điều 204 Luật Tố tụng Hành chính quy định về đối tượng kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm. Theo đó, chỉ có bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm mới là đối tượng được kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm.
Xét về hậu quả pháp lý thì bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm có sự tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích chính đáng của các đương sự. Nếu chúng được ban hành tùy tiện, thiếu chính xác thì quyền lợi của các đương sự sẽ không được bảo đảm. Do vậy, khi không đồng tình, các đương sự, người đại diện hợp pháp của các đương sự có quyền kháng cáo đối với bản án, quyết định trên theo thủ tục phúc thẩm.
Thứ ba, về thời hạn kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm:
Thời hạn kháng cáo là khoảng thời gian mà Luật Tố tụng Hành chính quy định để chủ thể có quyền kháng cáo thực hiện kháng cáo nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Thời hạn kháng cáo luôn có thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc, khi hết thời hạn kháng cáo thì người có quyền kháng cáo sẽ mất quyền kháng cáo, trừ trường hợp kháng cáo quá hạn được Tòa án chấp nhận. Hiện tại, Điều 206 Luật Tố tụng Hành chính quy định như sau:
1/ Đối với bản án sơ thẩm:
Thời hạn kháng cáo đối với bản án của Tòa án cấp sơ thẩm là 15 kể từ ngày tuyên án; đối với đương sự không có mặt tại phiên tòa hoặc không có mặt khi tuyên án mà có lý do chính đáng thì thời hạn kháng cáo được tính từ ngày được giao cho họ hoặc được niêm yết. Đối với trường hợp đương sự đã tham gia phiên tòa nhưng vắng mặt khi Tòa tuyên án mà không có lý do chính đáng thì thời hạn kháng cáo kể từ ngày tuyên án”.
2/ Đối với quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm:
Thời hạn kháng cáo đối với quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án là 07 ngày kể từ ngày người có quyền kháng cáo nhận được quyết định hoặc kể từ ngày quyết định được niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi họ cư trú hoặc nơi có trụ sở trong trường hợp người có quyền kháng cáo là cơ quan, tổ chức.
Như vậy, đối với các đối tượng kháng cáo khác nhau thì thời hạn kháng cáo là khác nhau. Thời hạn kháng cáo đối với bản án sơ thẩm dài hơn thời hạn kháng cáo đối với quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ giải quyết vụ án. Mặt khác, thời điểm tính thời hạn kháng cáo cũng có sự khác nhau nhất định.
Nhìn chung, Luật Tố tụng Hành chính quy định khá cụ thể về thời hạn kháng cáo và cách xác định thời hạn kháng cáo. Điều này nhằm bảo đảm cho việc kháng cáo có những giới hạn nhất định, nhằm bảo đảm hiệu lực thi hành của bản án sơ thẩm.
Thứ tư về hình thức; trình tự, thủ tục và phương thức kháng cáo
– Hình thức kháng cáo:
Theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính, hình thức kháng cáo phải bằng đơn kháng cáo, có các nội dung tại khoản 1 Điều 205 và tuân theo biểu mẫu số 24 –HC ban hành kèm theo Nghị quyết 02/2017/NQ-HĐTP. Điều này cho thấy, pháp luật Tố tụng Hành chính chưa thừa nhận kháng cáo trực tiếp hay còn gọi là kháng cáo bằng miệng là một trong những hình thức của kháng cáo.
Theo đó, đơn kháng cáo được xem là văn bản thể hiện ý chí định đoạt và các yêu cầu của người có quyền kháng cáo đối với bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật. Người ký đơn kháng cáo có thể là đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự hoặc người đại diện theo ủy quyền của họ.
Về nội dung này Luật Tố tụng Hành chính quy định khá kỹ lưỡng và cụ thể tại khoản 2,3,4,5 Điều 205 Luật Tố tụng Hành chính và đã cho thấy, đây là quy định thông thoáng, tạo điều kiện cho người có quyền kháng cáo thực hiện kháng cáo, góp phần bảo đảm tốt nhất quyền kháng cáo của họ. Mặt khác, giúp cho việc viết, ký đơn kháng cáo được thống nhất về biểu mẫu.
Trình tự, thủ tục kháng cáo:
Đây là nội dung thể hiện các bước mà người kháng cáo phải thực hiện khi kháng cáo phúc thẩm. Hiện tại, Luật Tố tụng Hành chính dành nhiều điều khoản khác nhau để đề cập về trình tự thủ tục kháng cáo. Theo đó, thủ tục kháng cáo được thực hiện qua các bước sau:
Bước 1: Người kháng cáo gửi đơn kháng cáo cho Tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án, quyết định bị kháng cáo.
Bước 2: Tòa án cấp sơ thẩm kiểm tra lại tính hợp lệ của đơn kháng cáo.
Bước 3: Khi chấp nhận đơn kháng cáo hợp lệ, Tòa án cấp sơ thẩm thông báo cho người kháng cáo biết để họ nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm nếu họ không thuộc trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm.
Bước 4: Người kháng cáo xuất trình biên lai nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm và Tòa cấp sơ thẩm gửi toàn bộ hồ sơ vụ án và đơn kháng cáo cho Tòa cấp phúc thẩm.
Bước 5: Ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án, đơn kháng cáo do Tòa án cấp sơ thẩm chuyển lên, Tòa án cấp phúc thẩm ra quyết định thụ lý vụ án theo thủ tục phúc thẩm.
– Phương thức kháng cáo:
Phương thức kháng cáo là các cách thức mà người có quyền kháng cáo sử dụng để thực hiện quyền kháng cáo. Theo đó, Điều 205, ĐIều 206 Luật Tố tụng Hành chính có ghi nhận các phương thức kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm như sau: Người có quyền kháng cáo có thể tự mình hoặc thông qua người đại diện theo pháp luật, thông qua người đại diện theo ủy quyền làm đơn và nộp trực tiếp tại Tòa án; thông qua dịch vụ bưu chính để gửi đơn kháng cáo đến Tòa án; thông qua giám thị trại giam để nhờ ban quản lý trại giam gửi đơn kháng cáo cho Tòa án nếu người kháng cáo đang bị giam giữ.
Thứ năm, hậu quả của kháng cáo:
Khi đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự thực hiện quyền kháng cáo đối với bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm thì sẽ làm phát sinh hậu quả pháp lý nhất định đối với bản án, quyết định sơ thẩm đó.
Theo đó, Điều 215 Luật Tố tụng Hành chính quy định:
“Phần của bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị thì chưa được đưa ra thi hành, trừ trường hợp pháp luật quy định được thi hành ngay. Bản án, quyết định hoặc phần của bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị thì có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị”.
Như vậy, theo quy định trên, khi có kháng cáo đối với bản án, quyết định sơ thẩm thì sẽ dẫn đến hai hậu quả pháp lý:
Trường hợp thứ nhất, phần của bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm bị kháng cáo thì chưa được đưa ra thi hành, trừ trường hợp quy định được thi hành ngay tại Điều 311.
Trường hợp thứ hai, bản án, quyết định hoặc phần của bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị thì có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.
Nhận thấy, nhà làm luật đã quy định rất cụ thể về hậu quả pháp lý của bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị. Điều này trước hết, nó là cơ sở để xác định phạm vi của xét xử phúc thẩm, xác định thẩm quyền của Tòa án khi giải quyết và quyết định về “số phận” của bản án, quyết định sơ thẩm hoặc phần của bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.
Đặc biệt, điều đó còn có ý nghĩa trong việc tôn trọng hiệu lực thi hành của phần bản án, quyết định sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị và nhằm đảm bảo sự ổn định tương đối của bản án sơ thẩm, quyết định sơ thẩm, đồng thời đảm bảo cho việc thi hành án được nhanh chóng, kịp thời, phát huy tính thiết thực trong việc xét xử.
2.2 Một số hạn chế, bất cập và đề xuất giải pháp hoàn thiện
Về cơ bản, các nội dung của Luật Tố tụng Hành chính về kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là tương đối đầy đủ, rõ ràng về chủ thể kháng cáo, đối tượng kháng cáo, thời hạn kháng cáo, hình thức kháng cáo, thủ tục kháng cáo, phương thức kháng cáo, hậu quả kháng cáo. Những thành công này đã tạo điều kiện rất lớn cho các chủ thể có quyền kháng cáo cũng như các chủ thể tiến hành tố tụng thực hiện trọn vẹn quyền, nghĩa vụ tố tụng của mình, góp phần nâng cao chất lượng của các kháng cáo, bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa. Thế nhưng, trên thực tế vẫn còn tồn tại những vướng mắc, hạn chế nhất định. Cụ thể:
Thứ nhất, Luật Tố tụng Hành chính đề cập về đối tượng kháng cáo tại Điều 204 chưa rõ ràng.
Hiện tại, Luật Tố tụng Hành chính không có điều khoản trực tiếp quy định về đối tượng kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm, thay vào đó Luật Tố tụng Hành chính lại gián tiếp đề cập đối tượng kháng cáo phúc thẩm tại Điều 203, Điều 204. Theo đó, đối tượng kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là bản án chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật. Đây là cách hiểu mang tính liên kết tinh thần, nội dung của Điều 203 và Điều 204 Luật Tố tụng Hành chính.
Tuy nhiên, khi quan sát kỹ hai điều khoản này, đặc biệt là Điều 204 quy định về người có quyền kháng cáo, chúng tôi nhận thấy điều khoản chỉ đề cập “đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự có quyền kháng cáo bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm” mà không nói rõ đó phải là bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết của Tòa án cấp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật.
Vấn đề đặt ra, phải chăng đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự trong vụ án được quyền kháng cáo đối với cả bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm. Trong khi đó, theo nguyên tắc hai cấp xét xử và tính chất của xét xử phúc thẩm, chỉ bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm mới là đối tượng được kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm.
Chính bởi quy định chưa chặt chẽ, đồng nhất giữa Điều 203, Điều 204 về đối tượng kháng cáo phúc thẩm nên trên thực tế có trường hợp đương sự đi kháng cáo đối với cả bản án, quyết định sơ thẩm đã có hiệu lực pháp luật và cán bộ Tòa án đã phải giải thích nhiều lần đương sự mới nhận thức được.
Từ các phân tích, lập luận trên, chúng tôi cho rằng quy định tại Điều 204 cần có sự thiết kế lại cho phù hợp hơn chúng tôi đề xuất Điều 204 Luật Tố tụng Hành chính cần điều chỉnh lại như sau:
“Đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự có quyền kháng cáo bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm để yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm”.
Thứ hai, việc xác định ngày kháng cáo theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính còn một số vấn đề chưa đầy đủ.
Ngày kháng cáo chính là cơ sở quan trọng để Tòa án xác định người kháng cáo có thực hiện kháng cáo đúng thời hạn mà pháp luật quy định hay không. Do đó, nếu quy định mốc thời điểm tính ngày kháng cáo không chính xác sẽ ảnh hưởng rất lớn đến người kháng cáo, họ có thể bị mất quyền kháng cáo, các cơ hội yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết lại vụ án cũng vì đó mà chấm dứt. Luật Tố tụng Hành chính quy định, ngày kháng cáo được xác định dựa trên phương thức nộp đơn kháng cáo.
Trường hợp 1: Nếu đơn kháng cáo gửi qua dịch vụ bưu chính thì ngày kháng cáo được tính từ ngày tổ chức dịch vụ bưu chính nơi gửi đóng dấu phong bì. Với quy định này Luật Tố tụng Hành chính đã không đề cập trường hợp dấu phong bì của tổ chức dịch vụ bưu chính nơi gửi bị phai mờ, rách, không rõ thì ngày kháng cáo được xác định như thế nào? Do đó, chúng tôi cho rằng đây là thiếu sót của các nhà làm luật. Điều này không chỉ gây khó khăn, lúng túng cho Tòa án khi xác định ngày kháng cáo mà còn gây ra việc tìm hiểu, áp dụng pháp luật không được thống nhất giữa các Tòa án.
Trường hợp 2: Người kháng cáo đang bị tạm giữ hoặc đang bị tạm giam thì ngày kháng cáo là ngày làm đơn kháng cáo theo xác nhận của người có thẩm quyền của nhà tạm giữ, trại tạm giam. Với quy định này, Luật Tố tụng Hành chính không quy định cụ thể về chủ thể xác nhận ngày làm đơn kháng cáo là chủ thể nào mà chỉ quy định chung chung là người có thẩm quyền của nhà tạm giữ, trại tam giam.
Theo quy định của Điều 14 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 thì nhân sự trong nhà tạm giữ, trại tạm giam gồm rất nhiều người có thẩm quyền khác nhau ví dụ như giám thí trại tạm giam, phó giám thị trại tạm giam, trưởng nhà tạm giữ hay phó trưởng nhà tạm giữ. Trong các chủ thể này thì người nào sẽ ký xác nhận vào đơn kháng cáo để tính ngày kháng cáo? Vì thế, việc Luật Tố tụng Hành chính đưa ra quy định nêu trên là chưa rõ ràng, thiếu cụ thể, khó đảm bảo việc thống nhất.
Trường hợp 3: Nếu như người có quyền kháng cáo thực hiện nộp đơn kháng cáo trực tiếp tại trụ sở của Tòa án thì ngày kháng cáo được xác định như thế nào? Điều này hiện nay Luật Tố tụng Hành chính. Trong khi đó, so với các phương thức kháng cáo khác có khoảng 95% đương sự, người đại diện của đương sự kháng cáo trực tiếp tại Tòa án, vì đây là phương thức có độ an toàn, an tâm hơn hẳn. Do vậy, việc không quy định tiêu chí xác định ngày kháng cáo ở trường hợp kháng cáo trực tiếp tại trụ sở của Tòa án là thiếu sót cần lưu tâm của Luật Tố tụng Hành chính.
Với các hạn chế trên, cần có giải pháp như sau:
1/ Luật Tố tụng Hành chính cần bổ sung điều khoản độc lập quy định trực tiếp về xác định ngày kháng cáo. Theo đó, nội dung của điều khoản gồm các vấn đề sau:
– Trường hợp người có quyền kháng cáo kháng cáo trực tiếp tại Tòa án có thẩm quyền thì ngày kháng cáo là ngày nộp đơn kháng cáo.
– Trường hợp người khởi kiện gửi đơn trực tuyến thì ngày khởi kiện là ngày gửi đơn.
– Trường hợp người có quyền kháng cáo gửi đơn đến Tòa án qua dịch vụ bưu chính thì ngày kháng cáo là ngày có dấu của tổ chức dịch vụ bưu chính nơi gửi. Trường hợp không xác định được ngày, tháng, năm theo dấu bưu chính nơi gửi thì ngày kháng cáo là ngày người có quyền kháng cáo gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính. Người có quyền kháng cáo phải chứng minh ngày mình gửi đơn tại tổ chức dịch vụ bưu chính; trường hợp người kháng cáo không chứng minh được thì ngày kháng cáo là ngày Tòa án nhận được đơn kháng cáo do tổ chức dịch vụ bưu chính chuyển đến.
– Trường hợp, người kháng cáo đang bị tạm giữ hoặc đang bị tạm giam thì ngày kháng cáo là ngày làm đơn kháng cáo theo xác nhận của giám thị trại tạm giam, phó giám thị trại tạm giam, trưởng nhà tạm giữ hay phó trưởng nhà tạm giữ.
2/ Song song với kiến nghị bổ sung điều khoản trực tiếp quy định về ngày kháng cáo nêu trên thì chúng tôi đề xuất bỏ khoản 3 Điều 206 Luật Tố tụng Hành chính.
Đây là đề xuất bảo đảm việc đồng bộ, nhất quán trong nội dung của Luật Tố tụng Hành chính. Bảo đảm việc vận dụng, thực thi và áp dụng pháp luật được thống nhất.
Thứ ba, Luật Tố tụng Hành chính chưa quy định toàn diện về phương thức kháng cáo
Phương thức kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là cách thức mà người kháng cáo nộp đơn kháng cáo cùng các tài liệu, chứng cứ cho Tòa án có thẩm quyền. Việc quy định rõ ràng, đầy đủ và khả thi về phương thức kháng cáo có ý nghĩa quan trọng đối với đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự khi họ thực hiện kháng cáo.
Thế nhưng, Luật Tố tụng Hành chính hiện hành chỉ mới quy định về phương thức kháng cáo trực tiếp, qua dịch vụ bưu chính, kháng cáo tại trại giam, nhà tạm giữ mà không đề cập đến phương thức kháng cáo qua cổng thông tin điện tử của Tòa án. Chúng tôi cho rằng đây cũng là thiếu sót cần khắc phục của Luật Tố tụng Hành chính.
Bởi vì, xu thế hiện nay là phát triển mạnh mẽ về công nghệ thông tin, điện tử, hiệu quả mà cuộc cải cách công nghệ thông tin đem lại là rất lớn, tạo điều kiện cho người dân khi kháng cáo có sự thuận tiện, nhanh chóng, tiết kiệm chi phí đi lại, tiết kiệm thời gian. Mặt khác, trong khi ở các phương thức khởi kiện vụ án hành chính, Luật Tố tụng Hành chính lại có đề cập trực tiếp đến phương thức khởi kiện qua cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Do đó, xét trong sự thống nhất, tương thích giữa việc khởi kiện và kháng cáo, chúng tôi nhận thấy việc Luật Tố tụng Hành chính không đề cập đến phương thức kháng cáo qua cổng thông tin điển tử của Tòa án là đã thu hẹp đi sự lựa chọn phương thức kháng cáo của người kháng cáo.
Từ các lập luận trên đây, chúng tôi đề xuất Luật Tố tụng Hành chính cần bổ sung thêm điều khoản quy định về phương thức kháng cáo như sau:
“Người có quyền kháng cáo gửi đơn kháng cáo và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền bằng một trong các phương thức sau:
– Nộp trực tiếp tại Tòa án;
– Gửi qua dịch vụ bưu chính;
– Gửi trực tuyến qua cổng thông tin điện tử của TAND (nếu có)”.
Thứ tư, Luật Tố tụng Hành chính chưa quy định cụ thể về căn cứ để chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng cáo quá hạn
Hiện tại, Luật Tố tụng Hành chính quy định căn cứ để chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng cáo quá hạn tại khoản 3 Điều 208. Theo đó, Hội đồng gồm 03 Thẩm phán xem xét kháng cáo quá hạn chỉ cần căn cứ vào tài liệu, chứng cứ có liên quan đến việc kháng cáo quá hạn, ý kiến của đương sự kháng cáo quá hạn, đại diện Viện Kiểm Sát Nhân Dân tại phiên họp để biểu quyết về việc chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng cáo quá hạn.
Các lý do của kháng cáo quá hạn, kèm các tài liệu chứng cứ có liên quan đến kháng cáo quá hạn do người kháng cáo quá hạn cung cấp cho Tòa án và thực tế các lý do này có được Tòa án xem xét chấp nhận hay không đều phụ thuộc vào ý chí chủ quan và biểu quyết cảm tính của các thành viên xét kháng cáo quá hạn. Mặt khác, sẽ dẫn đến hiện tượng tùy tiện bác đơn kháng cáo quá hạn không chính xác hoặc chấp nhận đơn kháng cáo qúa hạn dù lý do thiếu thuyết phục, bản thân các Thẩm phán gặp lúng túng vì không có căn cứ cụ thể để chấp nhận hay bác đơn kháng cáo quá hạn.
Hơn nữa, việc quy định theo dạng tùy nghi, tùy vào quan điểm của Tòa án như đã nêu còn tạo ra sự thiếu khách quan, minh bạch, tiêu cực trong việc xem xét kháng cáo qúa hạn dẫn đến mất quyền kháng cáo của đương sự, gây ra những khiếu nại, gia tăng tỷ lệ hủy, sửa quyết định chấp nhận hoặc không chấp nhận đơn kháng cáo về sau.
Ngoài ra, mặc dù Luật không quy định về căn cứ chấp nhận hay bác kháng cáo quá hạn nhưng trong thực tiễn, đa phần các quyết định không chấp nhận kháng cáo quá hạn, Tòa án đều viện dẫn đến căn cứ “lý do kháng cáo quá hạn là không chính đáng, là không vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan”.
Điều này tạo ra sự bất nhất giữa quy định của Luật và thực tiễn thi hành luật tại các Tòa án, gây ra sự khó hiểu cho người nghiên cứu. Để minh chứng cho luận giải này các Luật Sư của HTM & Partner đã tìm hiểu và nghiên cứu rất nhiều quyết định không chấp nhận và chấp nhận kháng cáo quá hạn về Tố tụng Hành chính trên phạm vi cả nước qua trang công bố bản án của Tòa án nhân dân tối cao. Chúng tôi nhận thấy, tất cả các quyết định không chấp nhận kháng cáo quá hạn đều đưa ra lý do rằng: các lý do của kháng cáo quá hạn do người kháng cáo quá hạn cung cấp không vì lý do chính đáng, không vì sự kiện bất khả kháng và trở ngại khách quan.
Xin minh chứng bằng 03 quyết định sau: Trong Quyết định số 14/2018/QĐ-PT của TAND thành phố Hà Nội quyết định không chấp nhận kháng cáo quá hạn của bà H với lý do “những gì bà H cung cấp về lý do nộp đơn kháng cáo quá hạn không phải là lý do chính đáng” nên Hội đồng xét kháng cáo quá hạn đã ra quyết định không chấp nhận kháng cáo quá hạn của bà H.
Hoặc trong quyết định số 24/2019/QĐ-PT về việc không chấp nhận kháng cáo quá hạn của ông Hà Văn B của Tòa án nhân dân cấp cao thành phố Hồ Chí Minh ban hành ngày 10/09/2019 cũng đề cập nội dung “Vì lý do kháng cáo quá hạn của ông Hà Văn B đưa ra là không chính đáng, không thuộc trường hợp bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan theo quy định của pháp luật, nên Hội đồng xét kháng cáo quá hạn bác kháng cáo quá hạn của ông Hà Văn B”.
Hoặc trong quyết định số 21/2019/QĐ-PT về việc không chấp nhận kháng cáo quá hạn của Ủy ban nhân dân quận BT của TAND cấp cao thành phố Hồ Chí Minh ban hành ngày 31/7/2019 cũng đề cập nội dung “lý do trên không thuộc trường hợp trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng ảnh hưởng đến việc kháng cáo nên không được TA chấp nhận” .
Như vậy, giữa quy định của Luật Tố tụng Hành chính và thực tiễn áp dụng pháp luật có sự không nhất quán với nhau. Việc Luật Tố tụng Hành chính trao quyền tùy nghi cho Tòa án khi viện dẫn căn cứ ra quyết định chấp nhận kháng cáo quá hạn và quyết định không chấp nhận kháng cáo quá hạn là thiếu thuyết phục.
Từ phân tích trên, chúng tôi đề xuất Luật Tố tụng Hành chính hiện hành cần có quy định hướng dẫn về căn cứ chấp nhận kháng cáo quá hạn một cách minh thị và thấu triệt. Theo đó, cần luật hóa cụ thể căn cứ chấp nhận kháng cáo quá hạn theo hướng: Nếu lý do đó là chính đáng, xuất phát từ sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan thì Tòa án phải chấp nhận kháng cáo quá hạn và ngược lại.
Đương nhiên, về khái niệm sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan đã được Luật Tố tụng Hành chính quy định cụ thể tại khoản 13, 14 Điều 3. Thiết nghĩ, giải pháp này sẽ giải quyết được khúc mắc bất nhất giữa quy định của Luật và việc vận dụng luật trên thực tế hiện nay tại các quyết định chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng cáo qúa hạn. Điều này sẽ giúp Tòa án thuận lợi, dễ dàng khi xét kháng cáo quá hạn, đồng thời cũng bảo đảm cho hoạt động xét kháng cáo chính xác, tránh gây hiểu lầm cho người kháng cáo.
4. Kết luận
Kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm là nội dung quan trọng không thể thiếu của Luật Tố tụng Hành chính hiện hành. Nhìn chung, quy định của Luật Tố tụng Hành chính về vấn đề này là tương đối toàn diện, cụ thể, tạo điều kiện cho đương sự thực hiện tốt quyền kháng cáo của mình. Thế nhưng, xét về khía cạnh thực tiễn và lý luận, một số quy định của Luật Tố tụng Hành chính về kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm còn hạn chế, vướng mắc. Do vậy, chúng tôi đã đề xuất một vài giải pháp góp phần hoàn thiện toàn diện quy định của Luật Tố tụng Hành chính về kháng cáo phúc thẩm./.
Trên đây là bình luận của HTM & Partner về ” KHÁNG CÁO THEO THỦ TỤC PHÚC THẨM CỦA LUẬT TTHC “.
Quý khách có nhu cầu Tư vấn pháp luật – Dân Sự – Tố Tụng Hành Chính – Hình Sự, xin quý khách vui lòng liên hệ:
LUẬT SƯ TƯ VẤN TRỰC TIẾP: 0989. 111. 863
Phụ trách nội dung:ThS. LS. TRẦN VĂN HUY – Luật sư điều hành HTM & PARTNER
Địa chỉ: Số 70, Ngõ 203, Đường Hoàng Quốc Việt, Phường Nghĩa Tân, Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.
Website: https://luathtm.vn/
Email: Luathtm.vn@gmail.com
Fanpage: https://www.facebook.com/luathtm/
Zalo liên hệ Luật sư: 0989. 111. 863
Mã QR Zalo Luật sư:
